تاریخ آخرین بروزرسانی: ۵ مهر ۱۳۹۹
اهمیت و نقش بورس در اقتصاد
در مطالب قبل گفتیم که بورس، یک بازار است که انواع دارایی در آن مورد خرید و فروش قرار میگیرد. البته بازاری که ما از آن، با عنوان بورس صحبت میکنیم، با بازارهای متداول مثل بازار طلا، بازار خودرو، بازار فرش و… که اغلب شما با آنها آشنا هستید، تفاوتهای عمدهای دارد. شاید بتوان رسمی بودن، شفافیت و برخورداری از پشتوانه محکم قانونی را مهمترین تفاوتهای بورس با بازارهای سنتی دانست.به این معنا که:
اولا بورس، برخلاف بازارهای سنتی، یک بازار کاملا رسمی است و خرید و فروش در آن، براساس قوانین، مقررات و ضوابط مشخص و نظام مند انجام میشود.
تفاوت دوم بورس با بازارهای سنتی، شفافیت بورس است، به این معنا که وقتی که فردی تصمیم به خرید یا فروش سهام یک شرکت در بورس میگیرد، به راحتی و تنها صرفا با دسترسی به اینترنت، میتواند به همه اطلاعات مربوط به آن شرکت دسترسی داشته باشد و بعد از بررسی کامل این اطلاعات، درباره خرید یا فروش سهام آن شرکت تصمیم گیری کند، درحالیکه بازارهای سنتی از چنین شفافیتی برخوردار نیستند.
تفاوت سوم بورس با بازارهای سنتی هم به برخورداری فعالان بورس از پشتوانه قانونی مربوط است؛ زیرا به دلیل اهمیت فوق العاده بورس در نظام اقتصادی کشور، قانونگذار قوانین، مقررات و ساختارهای لازم را برای حفظ حقوق سرمایه گذاران در بورس درنظر گرفته است تا سرمایه گذاران، با اطمینان خاطر از عدم بروز اتفاقاتی مثل سوءاستفاده، کلاهبرداری و… در این بازار سرمایه گذاری کنند؛ مزیتی که در بازارهای سنتی وجود ندارد.از تفاوت بورس با بازارهای سنتی که بگذریم، بهتر است اشاره ای هم به نقش بورس و به طور مشخص، بورس اوراق بهادار در اقتصاد جامعه داشته باشیم.
اشاره کردیم که به علت اهمیت بالای بورس در اقتصاد کشورها، قوانین و مقررات متعددی در زمینه بورس و حمایت از سرمایه گذاران این بازار در همه جای دنیا به تصویب رسیده و اجرا میشود. اما چرا بورس تا این اندازه، در نظام اقتصادی کشورها اهمیت دارد؟
فرض کنید شرکتی پس از انجام مطالعات کارشناسی، به این نتیجه رسیده است که با افزایش تعداد خطوط تولید خود، میتواند محصول جدیدی را به بازار عرضه کند. طبیعتا موفقیت شرکت در راه اندازی خط تولید جدید، منجر به افزایش میزان تولید، فروش و سودآوری شرکت، ایجاد فرصتهای شغلی بیشتر، خودکفایی در عرصه ملی و در نهایت، رشد و رونق اقتصادی خواهد شد اما شرکت برای راهاندازی این خط تولید، نیاز به پول دارد. پس سوال اصلی این است که منابع مالی مورد نیاز برای راه اندازی این خط تولید، چگونه باید تأمین شود؟
یک راه متداول، مراجعه مسئولان شرکت به بانک و دریافت تسهیلات بانکی است. این روش ازنظر زمانی، معمولا فرایندی زمانبر و طولانی است. همچنین هزینه بالایی را به شرکت تحمیل میکند؛ چون شرکت درصورت دریافت تسهیلات، بایدسود تسهیلات را به بانک پرداخت کند و نرخ سود نیز معمولا قابل توجه است؛ بنابراین با این روش، ریسک شرکت نیز تا حد زیادی افزایش پیدا میکند.
اما در کنار این روش، روش دیگری هم وجود دارد که تأمین مالی ازطریق بورس اوراق بهادار است. در این روش، شرکت میتواند درصورت پذیرش در بورس، طرح توجیهی خود برای راه اندازی خط تولید جدید را به بورس ارائه کند. درصورتی که کارشناسان بورس تشخیص دادند که طرح ارائه شده، ازنظر میزان سودآوری و سایر شرایط، طرح قابل قبولی است، به شرکت اجازه میدهند تا با عرضه و فروش سهام جدید به سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار، منابع مالی موردنیاز خود را برای راه اندازی خط تولید جدید تأمین کند. به این ترتیب، از یکسو شرکت توانسته است با سهیم کردن دیگران در طرح خود، به راحتی تأمین مالی کند. از سوی دیگر نیز، سرمایه گذارانی که طرح شرکت را سودآور تشخیص دادهاند نیزتوانستهاند با خرید سهام آن شرکت، هر چند به میزان بسیار کم و با سرمایه اندک، در یک طرح سودآور و ملی، شریک شوند. نتیجه چنین مشارکت مؤثری نیز قطعا، رشد و شکوفایی اقتصاد کشور خواهد بود.
توجه به این نکته ضروری است که چون سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار، پس از بررسی و تحلیل اطلاعات منتشر شده از سوی شرکتها، سهام شرکتهای سودآور و دارای عملکرد قابل قبول را انتخاب میکنند، بنابراین بورس در واقع با ایجاد فضای رقابتی، باعث میشود که شرکتهای موفق و سودده، بتوانند از طریق فروش سهام به تأمین مالی بپردازند و برعکس شرکتهای زیانده به طور خودکار از گردونه خارج شوند تا تخصیص منابع، به صورت مطلوب و بهینه انجام شود؛ امری که به نوبه خود رونق اقتصادی را به دنبال خواهد داشت. به همین علت است که کشورهایی که دارای بورس تکامل یافته تر هستند، توانسته اند رشد اقتصادی بیشتری را تجربه کنند.
