تاریخ آخرین بروزرسانی: ۵ مهر ۱۳۹۹

عوامل موثر بر قیمت سهام: عوامل درونی شرکت

در این قسمت، قصد داریم درباره سومین دسته از عوامل موثر در تعیین قیمت سهام شرکتها، یعنی عوامل درونی یا اصطلاحا عوامل خرد صحبت کنیم. برخلاف عوامل محیطی و عوامل مرتبط با صنعت، عوامل درونی، همانطور که از اسمش هم پیداست، به وضعیت داخلی شرکت مربوطاند. در ادامه، مهمترین عوامل درونی موثر بر قیمت سهام را برای شما بازگو میکنیم.

۱– میزان سودآوری شرکت و ثبات آن: بدون تردید، مهمترین انگیزه یک سرمایه گذار از خرید سهام شرکت، کسب سود است. برای یک سرمایه گذار بسیار مهم است که شرکتی که سهمش را خریده، بتواند عملکرد مناسبی داشته و سود قابل قبولی در پایان سال بدست آورد. البته، تداوم روند سودآوری نیز بسیار حائز اهمیت است، چرا که از دید سرمایه گذاران، شرکتی که فقط در یک دوره سود خوبی کسب کند، اما نتواند به این روند ادامه دهد، گزینه مناسبی برای سرمایه گذاری نخواهد بود. نکته دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد این است که شرکتها، در سالهای آغازین فعالیت خود، سودآوری چندان بالایی ندارند و به تدریج، روند سودآوری آنها بهبود می یابد که لازم است سرمایهگذاران به این موضوع توجه داشته و با دید بلندمدت، سودآوری شرکت را مورد ارزیابی قرار دهند.

۲- نسبت قیمت به درآمد سهم (P/E): نسبت P به E از تقسیم کردن قیمت سهم ((Price به سود سالیانه سهم (Earning) بدست می آید. برای مثال، دو شرکت الف و ب را که هر دو در صنعت ساختمان فعالیت میکنند و در اغلب شرایط نیز با هم یکسان هستند، درنظر بگیرید. اگر سود سهام هر دو شرکت در پایان سال ۱۰۰ تومان باشد، اما قیمت سهام شرکت الف در بورس ۵۰۰ تومان و قیمت سهام شرکت ب، ۱۰۰۰ تومان، شما چه نتیجه ای خواهید گرفت؟ طبیعتا اولین چیزی که به ذهن میرسد این است که با فرض تداوم روند سودآوری، شرکت “الف” پس از ۵ سال، خواهد توانست اصل سرمایه سهامدارانش را از محل سود سهام، تأمین نماید (۵=۱۰۰/۵۰۰)، درحالیکه این مدت در شرکت “ب”، ۱۰ سال است (۱۰=۱۰۰/۱۰۰۰). بنابراین، احتمالا شرکت “الف” در مقایسه با شرکت “ب”، در وضعیت مناسب تری قرار دارد. معمولا در شرایط یکسان، هر اندازه نسبت P به E یک شرکت در مقایسه با سایر شرکتهای موجود در آن صنعت کمتر باشد، نشان دهنده ارزنده بودن سهم است.

همچنین با بررسی نسبت P به E یک شرکت و مقایسه آن با نسبت P به E سایر شرکتهای فعال در آن صنعت، میتوان دریافت که آیا قیمتی که هماکنون برای سهم مذکور در بورس تعیین شده، قیمت مناسبی است یا خیر؟ البته باید توجه داشت که نسبت P به E تنها یکی از معیارهای ارزیابی سهم است و نباید به تنهایی و بدون درنظر گرفتن سایر معیارها، ملاک تصمیم گیری قرار گیرد.

۳- قابلیت نقدشوندگی سهام: قبلا هم توضیح دادیم که یکی از ویژگیهای یک دارایی خوب، این است که سریع به پول نقد تبدیل شود. سهام نیز به عنوان یک دارایی، از این ویژگی مستثنی نیست و طبیعتا سهامداران انتظار دارند هر زمان که خواستند، بتوانند سهام خود را فروخته و به پول نقد تبدیل کنند. هر اندازه حجم معاملات، دفعات معامله و تعداد سهام معامله شده یک شرکت در بورس بیشتر باشد، نشان دهنده قابلیت نقدشوندگی بالای این سهم است.

۴- وضعیت داراییها و بدهیهای شرکت: با بررسی صورتهای مالی اساسی شرکت ازجمله ترازنامه، میتوان شناخت خوبی نسبت به وضعیت مالی شرکت و بخصوص میزان داراییها و بدهیهای آن بدست آورد. طبیعتا برای سهامدار، به عنوان فردی که به نسبت سهامش مالک شرکت محسوب میشود، این موضوع بسیار حائز اهمیت است که شرکت، چه دارایی هایی در اختیار دارد، به چه میزان بدهی دارد و آیا براساس این حجم دارایی و بدهی، سهام شرکت برای خرید مناسب است یا خیر؟ با بررسی ترازنامه و سایر صورتهای مالی شرکت، میتوان این اطلاعات را بدست آورد.

۵- طرحهای توسعه شرکت: هر اندازه طرحهای توسعهای در یک شرکت بیشتر باشد، نشاندهنده رشد و پویایی آن شرکت خواهد بود. بنابراین وجود طرحهای توسعه ای، میتواند یکی از نشانه های ارزنده بودن سهام شرکت باشد. البته باید هدف از انجام طرح توسعه ای در شرکت و میزان تأثیر آن در فروش و سودآوری شرکت، بطور کامل مورد بررسی قرار گیرد، زیرا همه طرح های توسعه ای به یک اندازه در شرکت تأثیرگذار نیستند، مثلا طرحهایی که برای تعویض ماشین آلات فرسوده یک شرکت اجرا میشود، در مقایسه با طرحهایی که با هدف راه اندازی خطوط تولید جدید اجرا می شود، تأثیر کمتری در میزان سودآوری شرکت دارند.

۶- میزان سهام در دست مردم: هرچه تعداد بیشتری از مردم، سهامدار یک شرکت باشند، وضعیت آن سهم مناسب تر خواهد بود، زیرا اولا همواره خریداران و فروشندگان زیادی برای سهم وجود داشته و در نتیجه، قابلیت نقدشوندگی سهم در بورس افزایش می یابد و ثانیا امکان دستکاری قیمت سهم توسط گروهی خاص از سهامداران، کاهش مییابد. به آن بخش از سهام شرکت که در اختیار تعداد زیادی سرمایهگذاران قرار دارد، سهام شناور آزاد گفته می شود.

۷- ترکیب سهامداران شرکت: وجود برخی نهادها و سازمان های بزرگ به عنوان سهامداران عمده یک شرکت، میتواند به عنوان نقطه قوت برای سهام آن شرکت محسوب شود، زیرا سهامداران عمده در شرایط خاص میتوانند با حمایت از سهم، مانع از افت قیمت سهام و در نتیجه، ضرر و زیان سهامداران شوند. البته وجود سازمانها و نهادها در ترکیب سهامداری یک شرکت، لزوما به معنای حمایت آنان از سهم نیست و باید عملکرد گذشته سهامداران عمده در این خصوص مورد بررسی قرار گیرد.