تاریخ آخرین بروزرسانی: ۵ مهر ۱۳۹۹

معرفی سایر ارکان دخیل در فرایند انتشار اوراق اجاره

اگر دو قسمت گذشته را مطالعه کرده باشید، با اوراق اجاره و نحوه انتشار این اوراق آشنا شده اید. یکبار دیگر، خیلی سریع توضیح میدهیم که در اوراق اجاره، یک نهاد واسط به وکالت از سرمایه گذاران و با پولی که از محل فروش اوراق اجاره به آنها به دست می آورد، دارایی موردنیاز شرکت متقاضی را خریداری کرده و به وی اجاره میدهد. همچنین اقساط اجاره بها که در واقع سود خریداران اوراق اجاره محسوب میشود، توسط نهاد واسط دریافت شده و به سرمایه گذاران پرداخت میکنند. در پایان دوره اجاره هم دارایی به قیمت اولیه، فروخته شده و اصل پول سرمایه گذاران به آنها عودت داده میشود.

اما پرداخت سود اوراق اجاره در طول دوره و همچنین پرداخت اصل پول سرمایه گذاران در پایان دوره اجاره، چگونه تضمین میشود؟ اینجاست که نقش یکی دیگر از ارکان انتشار اوراق اجاره، یعنی “ضامن” مشخص میشود. در ادامه، قصد داریم درباره ضامن، برای شما صحبت کنیم.

ضامن در فرآیند انتشار اوراق اجاره چه نقشی دارد؟

ضامن، در واقع بازپرداخت اصل سرمایه و همچنین سود سرمایه گذاران در اوراق اجاره را تضمین میکند، به این معنا که اگر شرکت منتشرکننده اوراق اجاره، به هر دلیلی از عهده انجام تعهدات خود مبنی بر پرداخت سود سرمایه گذاران در طول دوره اجاره (که در واقع، همان مبالغ اجاره بهاست) و یا اصل سرمایه آنها در پایان دوره اجاره بر نیامد، ضامن متعهد است این مبالغ را بلافاصله، به سرمایه گذاران پرداخت نماید.

براساس مقررات موجود، تنها مؤسسات و نهادهای مالی معتبر مانند بانکها، مؤسسات مالی و اعتباری تحت نظارت بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و شرکتهای بیمه میتوانند نقش ضامن را در فرآیند انتشار اوراق اجاره، ایفا کنند، زیرا ضامن، باید بتواند بهراحتی از عهده تعهدات خود برآید.

سایر ارکان اوراق اجاره

تاکنون چهار رکن اصلی دخیل در فرایند انتشار اوراق اجاره را به شما معرفی کردهایم:

۱- منتشرکننده اوراق اجاره که اصطلاحا از آن، به “بانی” هم یاد میشود، مثل شرکت هواپیمایی

۲- “دارندگان” اوراق اجاره که با هدف سرمایه گذاری، اقدام به خرید این اوراق میکنند

۳- “نهاد واسط” که نقش واسطه بین بانی و دارندگان اوراق را ایفا میکند

۴- “ضامن” که پرداخت اصل سرمایه و سود دارندگان اوراق را تضمین میکند

علاوه بر این چهار رکن، ارکان دیگری هم در فرایند انتشار اوراق اجاره دخیل هستند که مهمترین آنها عبارتند از:

۵- عامل فروش: عامل فروش، در واقع وظیفه عرضه اولیه اوراق اجاره به سرمایه گذاران را برعهده دارد. بانکها و موسسات مالی و اعتباری تحت نظارت بانک مرکزی و همچنین شرکتهای کارگزاری رسمی بورس، میتوانند به عنوان عامل فروش اوراق اجاره، ایفای نقش کنند. پس از عرضه اولیه اوراق اجاره توسط عامل فروش، معاملات ثانویه این اوراق در بازار سرمایه انجام میشود. منظور از معاملات ثانویه این است که احتمال دارد فردی، تمایل نداشته باشد اوراق اجاره خود را تا پایان دوره سررسید نگه دارد. این فرد میتواند به یکی از شرکتهای کارگزاری مراجعه کرده و اوراق اجاره خود را برای فروش عرضه کند. طبیعتا افرادی هم هستند که در عرضه اولیه، موفق به خرید اوراق اجاره مذکور نشده اند و تمایل دارند این اوراق را خریداری کنند. توجه نمایید که معاملات ثانوی این اوراق صرفا در بازار سرمایه (شامل بورس و یا فرابورس) انجام میشود.

۶- عامل پرداخت: کلیه پرداختهایی که به دارندگان اوراق اجاره صورت میگیرد، شامل پرداخت اجاره بها یا در واقع، سود اوراق اجاره و همچنین پرداخت اصل سرمایه دارندگان اوراق اجاره در پایان دوره، توسط عامل پرداخت صورت میگیرد. در واقع، عامل پرداخت وجوه مربوطه را از شرکت منتشرکننده اوراق (بانی)، دریافت کرده و به سرمایه گذاران پرداخت مینماید.

۷- بازارگردان: فرض کنید اوراق اجاره ای، با سررسید چهار ساله را خریداری کرده اید. طبیعتا شما میتوانید این اوراق را تا پایان دوره اجاره، نگهداری کرده و ضمن دریافت سود در فواصل زمانی مشخص، اصل سرمایه خود را هم در پایان دوره اجاره دریافت کنید. اما ممکن است زودتر از زمان سررسید قصد داشته باشید این اوراق را بفروشید، در این حالت، انتظار دارید به راحتی بتوانید اوراق اجاره خود را به پول نقد تبدیل کنید. یکی از مهمترین وظایف بازارگردان، همین موضوع، یعنی تضمین نقد شوندگی اوراق اجاره است. بنابراین، وقتی شما برای فروش اوراق اجاره خود به شرکت کارگزاری مراجعه میکنید و درخواست شما ازطریق کارگزاری، وارد سامانه معاملات بورس میشود، درصورتی که در آن زمان خریداری برای اوراق وجود نداشته باشد، بازارگردان وظیفه دارد با خرید این اوراق، نقدشوندگی آن را تضمین کند.