تاریخ آخرین بروزرسانی: ۲۳ فروردین ۱۴۰۰
نحوه اقامه دعوای مسیولیت بر علیه مدیران شرکتهای تجاری
اولین سوالی که در این قسمت مطرح می شود این است که چه کسانی می توانند بر علیه مدیران اقامه ی دعوا نمایند .
- اشخاصی که می توانند دعوای مسیولیت مطرح کنند
بر اساس ماده ۲ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب مدنی :
«هیچ دادگاهی نمی تواند به دعوایی رسیدگی کند مگر اینکه شخص یا اشخاص ذی نفع یا وکیل یا قائم مقام یا نماینده قانونی آنان رسیدگی به دعوا در برابر قانون درخواست نموده باشند »
بنابراین در امور مدنی تنها کسانی می توانند بر علیه فرد مسئول اقامه ی دعوا نمایند که « ذی نفع یا وکیل یا قائم مقام یا نماینده قانونی وی » باشند .
ذی نفع شخصی است که در نتیجه ی عمل فرد مسئول، ضرر و زیانی به وی وارد گردیده است .
در شرکت های تجاری سه گروه به عنوان به عنوان ذی نغع می توانند بر علیه مدیران شرکت اقامه دعوا نمایند که این سه گروه عبارتند از :
- شرکت
- سهام داران
- اشخاص ثالث
اقامه دعوا بر علیه مدیران شرکت های تجاری زمانی ممکن خواهد بود که در نتیجه ی تخلف مدیران از تعهدات قانونی، قراردادی و عرفی حاکم بر فعالیتشان به گروه های ذینفع ضرر و زیانی وارد شود و اصطلاحاً تقصیر مدیر محقق شده باشد .
در صورتیکه در نتیجه تخلف مدیران از تعهدات خود به نحوی به شرکت خسارتی وارد شود، در زمینه اقامه دعوای بر علیه مدیران یکی از حالات زیر متصور خواهد بود :
- در صورتیکه مدیر یا مدیران متخلف از شرکت خارج شده باشند اقامه دعوا توسط مدیر یا مدیران جدید صورت
خواهد گرفت.
- در صورتیکه تخلف از سوی برخی از مدیران فعلی شرکت صورت گرفته باشد سایر مدیران در صورتیکه اکثریت لازم در هیات مدیره داشته می توانند اقدام به طرح دعوا نمایند .
- در صورت ورشکستگی شرکت، مدیران تصفیه می توانند اقدام به طرح دعوا علیه مدیران متخلف بنمایند .
- در شرکتهای سهامی طبق ماده ۲۷۶ ل ا ق ت «شخص یا اشخاصی که در مجموع سهام آنها حداقل یک پنجم سهام شرکت باشد می توانند در صورت تخلف یا تقصیر رییس و اعضا هیات مدیره و یا مدیر عامل به نام و از طرف شرکت به هزینه خود علیه رییس یا تمام یا بعضی از اعضا هیات مدیره و مدیر عامل اقامه دعوا نمایند و جبران کلیه خسارات وارده به شرکت را از انها مطالبه کنند.
در صورت محکومیت رییس یا هر یک از اعضا هیات مدیره یا مدیر عامل به جبران خسارت شرکت و پرداخت هزینه دادرسی حکم ذینفع اجرا و هزینه ای که از طرف اقامه کننده ی دعوا پرداخت شده از مبلغ محکوم به وی مسترد خواهد شد . در صورت محکومیت اقامه کنندگان دعوای پرداخت کلیه هزینه ها و خسارات به عهده آنان است .
اشخاص ثالث
مفهوم شخص ثالث :
شخص ثالث کسی است که نماینده شرکت یا در شمار ارکان تصمیم گیرنده آن به شمار نمی آید و بر عکس طرف قرارداد با شرکت است و نباید آن را به معنای متعارف شخص ثالث( یعنی کسی که در معامله دخالت ندارد ) گرفت.
(کاتوزیان،۱۳۸۸، قواعد عومی قراردادها، صر ۳۰۶)
منشا مسئولیت یک شرکت در مقابل اشخاص ثالث ممکن است قراردادی یا قهری باشد .
مسئولیت قراردادی مدیر در قبال شخص ثالث وقتی است که قراردای بین شخص ثالث و مدیر یک شرکت وجود داشته باشد ولی این قرارداد به دلیلی نتواند شرکت را متعهد سازد.
مثال بارز این نوع مسئولیت آن است که مدیر شرکتی با شخص ثالثی، قراردادی خارج از موضوع شرکت منعقد نماید .
در این صورت اگر در نتیجه عدم اجرای قرارداد خساراتی به شخص ثالث وارد شود مدیر یاد شده شخصاً در قبال زیان دیده مسئول جبران خسارات خواهد بود .
مسئولیت قهری شخص مدیر در قبال اشخاص ثالث وقتی است که خسارت وارده ناشی از تعدی یا تفریط مدیر باشد. ولی این تعدی و تفریط ارتباطی با رابطه قراردادی مدیر با شرکت نداشته باشد. مثلا در اثر بی احتیاطی یا بی مبالاتی مدیر یک حادثه رانندگی ایجاد و شخص ثالث متضرر شده باشد در این حالت مدیر مسئول جبران خسارت است، هر چند در حین انجام ماموریت باشد .
در مواد ۱۴۲ ، ۱۴۳ لایحه اصلاحیه قسمتی از قانون تجارت به مسولیت قهری مدیران شرکت های سهامی در قبال اشخاص ثالث اشاره شده است .
براساس ماده ۱۴۳ ل ا ق ت «در صورتی که شرکت ورشکسته شود یا پس از انحلال معلوم شود که دارایی شرکت برای تأدیه دیون آن کافی نیست دادگاه صلاحیتدار می‌تواند به تقاضای هر ذینفع هر یک از مدیران و یا مدیر عامل را که ورشکستگی شرکت یا کافی نبودن دارایی شرکت به نحوی از انحاء معلول تخلفات او بوده است منفرداً یا متضامناً به تأدیه آن قسمت از دیونی که پرداخت آن از دارایی شرکت ممکن نیست محکوم نماید.»
گردآورنده : حامد امجدیان
سایت:amjady.ir
